Gottfried Wilhelm Leibniz

Athronydd o'r Almaen oedd Gottfried Wilhelm Leibniz (1 Gorffennaf 1646 – 14 Tachwedd 1716), a anwyd yn Leipzig, yr Almaen.

Yn ogystal â bod yn athronydd, roedd Gottfried Leibniz yn wyddonydd, mathemategydd, llenor, diplomydd a hanesydd.

Gyda'r eglwyswr Ffrengig Bossuet ceisiai ddarganfod modd i gymodi ac uno'r Eglwys Gatholig a'r eglwysi diwygiedig. Tua'r un adeg â Isaac Newton darganfu Leibniz calcwlws a chreodd gyfrifiadur elfennol a oedd yn gallu lluosogi rhifau. Ceisiodd yn ogystal greu iaith artiffisial — y ''characteristica universalis'' — a fyddai'n gyfrwng gyffredin i wyddonwyr a meddylwyr ymhob gwlad.

Yn ei gyfrolau athronyddol (yn yr iaith Ffrangeg) ''Nouveaux Essais sur l'entendement humain'' (1704), ''Essais de théodicée'' (1710) a ''Monadologie'' (1714) cyflwynodd a datblygodd athroniaeth ddelfrydol. Yn ôl Leibiniz mae pob bod dynol wedi ei greu o ''monades'' a rhyngddynt ceir cytgord rhagosodedig. Ar sail ei astudiaethau daeth i'r casgliad "fod pob dim am y gorau yn y byd gorau o bob byd dichonadwy" (''Tout est pour le mieux dans le meilleur des mondes possibles'').

Troir y dywediad enwog hwnnw o eiddo Leibniz ar ei ben gan Voltaire yn ei chwedl ddychanol ''Candide'', sy'n ymosod ar Optimistiaeth naiïf y 18g. Mae'n bosibl bod cymeriad Candide yn cynrychioli Leibniz.

Bu farw Leibniz yn Hannover yn 1716, yn 70 oed. Darparwyd gan Wikipedia