Dubravka Ugrešić

Dubravka Ugrešić (ur. 27 marca 1949 w Kutinie, um. 17 marca 2023 w Amsterdamie) – chorwacka pisarka, eseistka, publicystka, krytyczka kultury, tłumaczka, autorka scenariuszy filmowych.

Ukończyła studia na Uniwersytecie w Zagrzebiu. Specjalizowała się w literaturze rosyjskiej, w r. 1988 wydała zbiór alternatywnej prozy rosyjskiej. Debiutowała w latach 70., obecnie tłumaczona jest na wiele języków. Jest autorką m.in. książek ''Forsowanie powieści-rzeki'' czy ''Stefcia Ćwiek w szponach życia''. Pierwsza z nich to sarkastyczny obraz międzynarodowej konferencji pisarzy zorganizowanej w komunistycznej Jugosławii, druga jest swoistą parodią literatury kobiecej. Książka zdobyła liczne nagrody w 1988 roku w Jugosławii, w 1991 r. została przetłumaczona na angielski. Ma w swoim dorobku także opowiadania (zbiór ''Baba Jaga zniosła jajo''; Nagroda Jamesa Tiptree Jr.), eseje (''Kultura kłamstwa'') oraz tom autobiograficznej prozy – ''Amerykański fikcjonarz''. W 2000 została laureatką Nagrody Heinricha Manna, a w roku 2007 jej książka ''Ministerstwo bólu'' znalazła się wśród siedmiu nominowanych do Nagrody Literackiej Europy Środkowej „Angelus”. W 2016 roku otrzymała Nagrodę Vilenica. W Polsce przekładów dziesięciu książek Dubravki Ugrešić dokonały Dorota Jovanka Ćirlić i Danuta Ćirlić-Straszyńska.

Gdy Chorwacja zadeklarowała niepodległość w 1991 i do władzy doszedł Franjo Tudjman sprzeciwiała się chorwackiemu nacjonalizmowi, pozytywnie oceniała wieloetniczny charakter rozpadającej się Jugosławii. W tym samym roku wyjechała do Amsterdamu a następnie do USA, gdzie została wykładowczynią na uniwersytecie. W 1992 roku na krótko wróciła do Chorwacji, ale ze względu na swój sprzeciw wobec nacjonalizmu była atakowana przez prasę i spotkała się z ostracyzmem na Uniwersytecie w Zagrzebiu, gdzie była zatrudniona. Otrzymywała groźby, nie miała możliwości publikacji swoich tekstów. Wyjechała z Chorwacji na stałe w 1993 roku. Na bazie doświadczeń z lat 90. napisała kolekcję esejów „Kultura kłamstwa“, w których opisywała jak tożsamości narodowe i etniczne są manipulowane przez władzę. Źródło: Wikipedia